صلح و امنیت

صلح و امنیت برای همه
اولین رزمایش مشترک دریایی ایران و عراق در مرزهای آبی دو کشور که در رسانه های عراقی بازتابی گسترده و برای کشورهای منطقه و جهان پیام هایی داشت، حرکتی است که می تواند زمینه ساز همکاری های جمعی جهت تامین امنیت منطقه بدون حضور دولت های مداخله گر باشد.
شعار سال: پنجشنبه گذشته، اروند رود و دهانه خلیج فارس شاهد اجرای یک رزمایش مشترک دریایی در مرزهای آبی ایران و عراق با مشارکت مرزبانان دو کشور بود که به گفته فرماندهان هدف این تمرینات نظامی هماهنگ و وسیع، با هدف تامین امنیت مرزهای ساحلی و آبهای منطقه و ارتقای توانمندی های دو کشور برای مقابله با قاچاق مواد مخدر و کالاست.
شبکه العراقیه، تلویزیون رسمی عراق روز جمعه گزارش های تصویری مفصلی از این رزمایش را برای مخاطبان عراقی پخش کرد که بعضا از روی سکان شناورهای نظامی ایران گرفته شده و جزییات عملیات را که شامل تعقیب اهداف فرضی بود، نمایش می داد.
رسانه های دیگر عراقی نیز یک روز بعد از انجام این مانور همچنان، اخبار آن را بازتاب می دهند و در عین حال رسانه های منطقه ای که برخی از آنها بلندگوهای سازهای ناکوک در منطقه معرفی می شوند، صرفا به انعکاس خبر بسنده کرده و از تحلیل و تفسیر در باره آن فعلا اجتناب ورزیده اند.
  
در این رزمایش دریایی مشترک که همزمان با میلاد رسول اکرم (ص) و هفته وحدت با عنوان 'محمد رسول الله' برگزار شد، مرزبانان ایرانی و عراقی زیر نظر فرماندهان مرزبانی دو کشور، سردار سرلشکر قاسم رضایی و سرلشکر حامد عبدالله الحسینی و با مشارکت جمعی از مسئولان سیاسی دو کشور ، عملیات نجات و مقابله با راهزنی دریایی و مبارزه با قاچاق کالا و مواد مخدر را تمرین کردند.

در این مانور دریایی مشترک سه ناوچه جنگی نیز شناورهای رزمی دو کشور را حمایت می کردند.
رسانه های عراقی روز جمعه، در گزارش هایی به نقل از ارتشبد (ژنرال) قاسم رضایی فرمانده مرزبانی ایران ، نوشتند که این مانور با پیام صلح و دوستی به کشورهای منطقه برگزار شد و در عین حال این را هم تاکید دارد که در چارچوب اهداف مشترک رو به روی هر فتنه انگیزی و تفرقه افکنی از سوی کشورهایی که خواهان ثبات و امنیت منطقه نیستند، خواهیم ایستاد.

این رزمایش دریایی به اعتقاد کارشناسان امنیتی و سیاسی دو کشور ، علاوه بر اینکه پیام صلح و دوستی به همراه دارد، تایید کننده وجود راهکارهای عملی برای تامین امنیت منطقه بصورت دسته جمعی است ، بگونه ای که کشورهای منطقه با هماهنگی دقیق تر قادر خواهند بود با تهدیدهایی اعم از تروریستی، راهزنی های دریایی و قاچاق ، مقابله موثرتر داشته باشند.

این اولین مانور مشترک دو کشور منطقه در محدوده دریایی تلقی می شود و کارشناسان اعتقاد دارند آن را باید به فال نیک گرفت و همچنین می تواند پایه یک همکاری دسته جمعی در آینده باشد که راه دخالت طرف های خارج از منطقه را خواهد بست و در چنین فضایی ، امنیت فعالیت های تجاری نیز تامین خواهد شد.

الحسینی فرمانده مرزبانی عراق نیز در پایان این مانور در گفت وگو با رسانه های عراقی ضمن تقدیر از ایران برای برگزاری چنین مانور مشترکی ، به همین نکته اشاره کرده و گفته که امیدوار است این مانورها که گفته می شود در آینده تکرار شود، به برقراری ثبات در منطقه کمک کند.

ایران و عراق، دارای مبادلات اقتصادی و تجاری بالایی هستند و از سطح همکاری های ویژه ای در همه حوزه ها برخوردارند، از همین رو طبیعی است که برای حفظ این روابط و گسترش آن ، فضای امنیت را در مرزهای دو کشور تقویت کنند و این امر جز با همکاری های مشترک ممکن نیست، بگونه ای که دو کشور به گفته سردار رضایی برغم التهابات و ناامنی های سال های اخیر در بخش های زیادی از منطقه، مرزهای ایران و عراق ، امن ترین مرزهای منطقه تلقی می شوند.

رضایی همچنین به این نکته هم اشاره کرده که 'امنیت منطقه باید توسط خود کشورهای منطقه تامین شود'، نکته ای که در رسانه های عراقی به خوبی برجسته شده است و امید است که سایر کشورهای منطقه نیز به این پیام توجه کنند.
با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: 27 آذر 1395، کد مطلب: 82349747، www.irna.ir

صلح و امنیت از منظر اسلام

متأسفانه علی الرغم تصویب اسناد بین المللی و فعالیت بسیاری از صلح طلبان همچنان شاهد افزایش جنگ و خشونت در سراسر جهان هستیم. در این روز جهانی شاید بهتر باشد یک بار دیگر بر مفهوم صلح و راهکارهای آن تمرکز کنیم و از رهنمودهای آیین آسمانی  اسلام برای تحقق صلح در جهان بهره بریم.

سازمان ملل متحد روز ۲۱ سپتامبر مصادف با ۳1 سنبله را «روز جهانی صلح» اعلام کرده‌است. این تاریخ در پنجاه‌ و هفتمین جلسه مجمع عمومی انتخاب شد. امسال نیز بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل  به مناسبت روز جهانی صلح ، اظهار کرد که هر ساله با فرا رسیدن "روز جهانی صلح" در تاریخ 21 سپتامبر سازمان ملل از طرف‌های درگیر  در سراسر جهان می‌خواهد یک آتش‌بس 24 ساعته بین خود برقرار کنند.

دبیر کل سازمان ملل متحد در پیام خود برای "روز جهانی صلح" گفت: «صلح تنها این نیست که سلاح‌هایمان را کنار بگذاریم بلکه صلح مربوط به ایجاد جوامعی است که در آن مردمان بهره خود از موفقیت را در یک جهان سالم به اشتراک بگذارند. همه شما بهتر از همه می‌دانید که صلح یک تصادف نیست. صلح همچنین یک هدیه نیست بلکه چیزی است که ما باید همگی در هر روز و در هر کشوری برای آن تلاش کنیم.»


متأسفانه امروزه علی الرغم تصویب اسناد بین المللی و فعالیت بسیاری از صلح طلبان همچنان شاهد افزایش جنگ و خشونت در سراسر جهان هستیم. در این روز جهانی شاید بهتر باشد یک بار دیگر بر مفهوم صلح و راهکارهای آن تمرکز کنیم و از رهنمودهای آیین آسمانی اسلام برای تحقق صلح در جهان بهره بریم.

یکی از مهم ترین و جامع ترین نظام های حقوقی دنیا تعلیمات و آموزه های دین اسلام است، آیینی که  پیامبر عظیم الشأنِ آن یکی از اهداف بعثت خویش را برپایی عدالت و قسط معرفی کرد.

اسلام در ارتباط با صلح دیدگاه مشترکی با سایر ادیان دارد. از دیدگاه اسلام نیز صلح به معنای آشتی و آرامش بخشیدن به جامعه می باشد. از سوی دیگر صلح واژه ای قرآنی می باشد و درحدود 140 آیه پیرامون صلح دراین منبع وحیاتی وارد شده است. از دیدگاه قرآن، صلح و اسلام دو واژه ملازم یکدیگر تلقی می شوند. اسلام و صلح دو واژه دارای مفهوم و ریشه مشترک می باشند که دارای ارتباط با یکدیگر بوده و در امتداد هم هستند. از دیدگاه اندیشمندان اسلامی دو واژه مرتبط با معنای صلح وجود دارد .

اولین واژه "سلم" است. در عربی این واژه به معنای آرامش یا همان امنیت مصطلح امروزی است. سلم یا آرامش ریشه ای الهی دارد. خداوند در ذات خود، آرامش مطلق است و هر آرامشی انعکاس آرامش اوست. ذات خلقت در مسیر رشد طبیعی بوده و جریان زندگی بشر نیز گرایش به آرامش دارد. فلسفه دعوت انسان به سوی خدا در منابع وحیانی و قرآن نیز ناشی از همین طبیعت خلقت است. چنان که در قرآن آمده است: «ای کسانی که ایمان آورده اید همگان در آرامش زندگی کنید.» (بقره: 208)

و یا در آیه 61 سوره انفال به پیامبر گرامی اسلام(ص) می فرماید: «اگر مخالفین طرفدار صلح و آرامش شدند و بال خود را برای آن پهن ساختند، تونیز بال خود برای صلح بگشا و بر خدای توکل کن.»

کلمه اسلام نیز از کلمه سلم سرچشمه گرفته و در حقیقت تبعیت از خدا و آرامش یافتن است.

اما واژه دیگر، صلح است که همان آشتی و رابطه همزیستی مسالمت آمیز بین انسان هاست. اسلام در قالب واژه "صلح" خواستار مودت، احترام متقابل و پرهیز از تجاوز وتعدی به حقوق دیگران می باشد.

در اسلام برای دستیابی به صلح وعدالت، یک جریان و سیرتکاملی وجود دارد. این سیرتکاملی شامل سه مرحله می باشد .اولین مرحله "صلح درونی" است. در این مرحله افراد جامعه می بایست به اصلاح نفس خود پرداخته و تقوا را در خویش تقویت نمایند. جهاد با نفس، نقطه آغازین همین حرکت است. در حقیقت فرد مؤمن باید نبرد بین امیال و خواسته های میان نیروهای جسمانی و روحانی و تمایلات نفسانی و معنوی خویش را پایان دهد و به صلح درون برسد تا این نیروها در پیوند با یکدیگر قرار گرفته ومسیر تکامل و ارتقاء شخصیت انسانی او را شکل دهند. در این حال فرد آماده حرکت جمعی آرمانی می شود. چنانچه خداوند متعال در آیه 103 آل عمران می فرماید: «و همگی به ریسمان خدا [= قرآن و اسلام، و هرگونه وسیله وحدت‌]، چنگ زنید، و پراکنده نشوید!» . بنابراین صلح درون زیر بنای تکامل اخلاقی و ایمانی انسان برای تاثیر گذاری سازنده اجتماعی می باشد .

اما مرحله دوم صلح در اسلام، "صلح اجتماعی در جامعه و سرزمین اسلامی" است. با آماده شدن فرد در مسیر صلح درونی، زمینه پیوند اجتماعی و وحدت با دیگران برای او فراهم می گردد. فرمان الهی به مسلمین، ایجاد اخوت و صلح بین مؤمنین است. چنانچه در آیه 1 سوره انفال می فرماید: « ...در میان خود صلح و صفا به راه اندازید،..». بدین ترتیب، مسلمان از بند خودخواهی، تبعیض ظلم و صفات ناپسند رهایی یافته و تبدیل به یک فرد مصلح می گردد. او اینک در جامعه خویش باید به برادری و اخوت دینی اندیشه کند و باایجاد فضای صلح و مودت، در رفع فتنه ها و اختلافات کوشش نماید .

سومین مرحله صلح در رابطه با "صلح با غیر مسلمانان" است. یکی از اصول حاکم برجامعه اسلامی همزیستی مسالمت آمیز با غیر مسلمانان است. اسلام درست برخلاف آنچه برخی متفکران غیر مسلمان و برخی تبلیغات دروغین مدعی شده اند، دین صلح و مسالمت جویی می باشد.

چنانکه در قرآن آیه ای نمی توان یافت که با جنگ، مردم را اجبار به پذیرش اسلام نموده باشد. جنگ از دیدگاه اسلام هدف و ماهیتی دفاعی داشته و در جهت دفاع و یا پیشگیری از تهاجم و گسترش تخریب و خون ریزی بیشتر تجویز شده است. صلح و همزیستی مسالمت آمیز با غیر مسلمانان متکی بر آیات، روایات و سیره معصومین می باشد و برپایه اصل (کرامت انسانی) بنا نهاده شده است. غیر مسلمانان از آن جهت که در انسانیت با مسلمانان شریک هستند، دارای احترام و کرامت ذاتی هستند؛ اگرچه در دین و مذهب متفاوت می باشند. در واقع اسلام اصالت را به صلح می دهد و مؤید آن سیره پیامبر اسلام در صدر اسلام می باشد.

مباهات پیامبر به پیمان جوانمردان (منعقد شده در قبل از اسلام)، صلح حدیبیه، شیوه پیامبر در مواجهه با سران حکومت ها و پادشاهان ایران و روم و سایر سرزمین ها و بهره گیری از مکاتبات، نمونه های شیوه تعامل صلح جویانه اسلام به شمار می آید. چنان که پیامبر در دستور العمل به عمروبن حزم درهنگام فرستادن به یمن نوشت: هر یهودی یا نصرانی (مسیحی) که مسلمان شود و اسلام پاک وخالصی را اظهار نماید از جمله گروه مومنان است. هر آنچه مسلمانان دارند، شامل او نیز می شود و در نفع و ضرر با آنها شریک است و هر که در یهودیت و نصرانیت خود باقی ماند، هرگز مجبور به ترک دین خود نمی شود. زیرا پیام دین و رسالت همه انبیاء الهی در جایگاه واقعی خود تحقق صلح، عدالت و بسط معنویت، تکامل بشر و رسیدن به سعادت می باشد .

بنابراین از نظر اسلام صلح و همزیستی مسالمت آمیز انسانها با عقاید گوناگون یک ارزش و هدف است و هدف از صلح، مصلحت گرایی نیست بلکه خودِ صلح، مصلحت است و با فطرت انسانی سازگار می باشد. در شرایط صلح رشد و تعالی همه انسان ها و گرایش به حق و رستگاری ممکن می گردد. از اینرو برقراری صلح و  دعوت به صلح جهانی و همزیستی مسالمت آمیز بر اساس توحید و عدالت و پارسایی هدف نهایی اسلام و پیروان این دین است و به نظر می رسد تأسی به این آموزه ها می تواند راهگشای خروج جهان امروز از جنگ و درگیری های فراوان کنونی آن باشد.